3 kwietnia 2025 roku Parlament Europejski (PE) zatwierdził zmiany w Dyrektywach Zrównoważonego Rozwoju (CSRD, CSDDD), które 26 lutego zaproponowała Komisja Europejska w pakiecie deregulacyjnym OMNIBUS.

Mimo, że dla mniejszych podmiotów raporty ESG nie będą obowiązkowe, to otwierają drogę do współpracy np. z europejskimi koncernami oraz instytucjami finansowymi. Również tymi, które proponują programy pomocowe.

Jak to działa w praktyce?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami największe spółki giełdowe publikują już swoje raporty za 2024 rok, dostosowują je do rozszerzonych standardów zgodnych z dyrektywą ESRS i poddają obowiązkowej ocenie audytorów.

W kolejnych latach obowiązek raportowania miał objąć wszystkie duże przedsiębiorstwa, a następnie małe i średnie firmy giełdowe. Te założenia radyklanie zmienił Parlament Europejski uchwalając w trybie przyspieszonym propozycję  Stop The Clock w ramach pakietu Omnibus  i wprowadzając m.in.:

• przesunięcie terminów: firmy z drugiej i trzeciej fali raportowania zyskają dodatkowe 2 lata, i tak firmy raportujące za 2025 r. mają czas do 2028 r. (raport za 2027 r.),
• wyższe progi: zwiększenie zatrudnienia warunkującego raportowanie do 1000 osób w spółce lub grupie kapitałowej, co zaskutkuje zwolnieniem z tego obowiązku ponad 80 proc. pierwotnie zobowiązanych przedsiębiorstw,
• uproszczone standardy: redukcja liczby wskaźników, brak sektorowych standardów i ograniczone zapewnienie wiarygodności raportów,
• dobrowolny standard dla MŚP: opracowany na bazie propozycji EFRAG dla mniejszych firm.

Eksperci wskazują na chaos wywołany skalą i zakresem przedstawionych zmian. Dlatego poniżej znajdziecie Państwo zebrane informacje o regulacjach ESG, które dziś stanowią model prowadzenia biznesu z zachowaniem równowagi pomiędzy poszanowaniem środowiska i społeczeństwa, a zyskiem.

Jeśli małe i średnie przedsiębiorstwa nie są bezpośrednio objęte przepisami o raportowaniu czy zatem warto myśleć o ESG w firmie?

Duże firmy mogą wymagać od swoich kontrahentów dostarczenia informacji dotyczących zrównoważonego rozwoju, zgodności z zasadami należytej staranności w zakresie praw człowieka i środowiska, dekarbonizacji czy audytu. MŚP w konsekwencji będą musiały dostosować swoje praktyki i procesy, aby móc dostarczyć relewantne dane. MŚP mogą już odczuć wpływ niemieckiej ustawy o odpowiedzialności łańcucha dostaw, która wymaga od dużych firm monitorowania i zarządzania ryzykiem dotyczącym praw człowieka i środowiska w całym cyklu dostaw. W rezultacie MŚP muszą spełniać określone standardy, aby utrzymać relacje biznesowe z dużymi niemieckimi partnerami handlowymi. Analogicznych danych stopniowo mogą wymagać także instytucje oferujące granty, fundusze unijne, instytucje publiczne udzielające wsparcia przedsiębiorcom (np. PAIH), banki, fundusze inwestycyjne i ubezpieczyciele, kalkulując ryzyko finansowe i ubezpieczeniowe oraz oceniając możliwość dostępu do kapitału.

Dlatego warto potraktować zrównoważony rozwój nie jako kolejne obciążenie, ale jako szansę na rozwój i skorzystać z dostępnych źródeł takich jak polskie tłumaczenie.

Dobrowolnego Standardu Raportowania dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw nienotowanych na giełdzie (VSME) udostępnionego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Dokument ten umożliwia MŚP uproszczone wdrożenie standardów zrównoważonego rozwoju. VSME składa się z dwóch modułów: podstawowego i kompleksowego. Moduł podstawy to 11 obszarów kluczowych dla każdego przedsiębiorstwa takich jak zużycie energii, emisja gazów cieplarnianych, gospodarka obiegu zamkniętego czy struktura zatrudnienia. Moduł kompleksowy umożliwi rozszerzenie zakresu ujawnień zgodnie z wymogami kontrahenta.

Badania Ministerstwa Rozwoju i Technologii pokazały, że tylko 6% firm z obszaru MŚP zna temat ESG i to głównie przez pryzmat obowiązków raportowych. Dlatego też warto zapoznać się z opracowanym przez Polskie Stowarzyszenie ESG „Przewodnikiem po ESG dla firm z sektora MSP”, który zawiera szerokie i praktyczne informacje (warunki raportowania, wymogi prawne, informacje i wskazówki, odniesienia do organizacji i instytucji wspomagających proces raportowania, linki i nazwy narzędzi umożliwiających i wspomagających proces raportowania).

Baza wiedzy:

• Przewodnik po legislacji ESG – Zebrane w jednym miejscu 41 kluczowych regulacji prawnych w obszarze ESG w tym 17 wybranych dyrektyw i rozporządzeń szczegółowo opisanych z uwzględnieniem nałożonych na przedsiębiorców wymogów oraz dat obowiązywania przepisów w Polsce. WIĘCEJ
• Wytyczne Systemu Zarządzania Zrównoważonym Rozwojem dla MŚP opracowane przez Krajową Izbę Gospodarczą  na podstawie VSME. WIĘCEJ
• Wytyczne do raportowania ESG. Przewodnik dla spółek opracowane przy współpracy z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. WIĘCEJ
• Relacja z IV Kongresu ESG. WIĘCEJ
• Polskie Stowarzyszenie ESG. WIECEJ
• CSRinfo. WIĘCEJ
• Forum odpowiedzialnego biznesu. WIĘCEJ
• Kompas ESG.WIĘCEJ
• Rzecznik Praw MŚP.WIĘCEJ
• Krajowa Izba Gospodarcza. WIĘCEJ
• ESG Institute. WIĘCEJ